Menu

Culture

[Bebet Lanwit] Enn Zour Dan enn Pei...Mma Telesille ek Ppa Lindor (Deziem Parti)


Rédigé par Bebet Lanwit le Jeudi 27 Septembre 2018

Dan bann lane 1880, Charles Baissac, parey enn etnolog, koumans fer kolektaz bann eleman tradision oral dan Moris : savedir bann zistwar, bann sirandann, bann sante, etc. Li pibliye so bann resers dan enn liv ki sorti an 1888 e ki apel Folk-lore de l’île Maurice. Dan so kolektaz, Charles Baissac al get de vie dimounn : Mma Telesille et Ppa Lindor.



[Bebet Lanwit] Enn Zour Dan enn Pei...Mma Telesille ek  Ppa Lindor  (Deziem Parti)
Dan nou premie parti, nou ti prezant liniver dan lekel bann sa patrimwann oral la finn konstrir. Azordi, anou gete ki manier nou loralitir li enn eleman rezistans…
 
Loralitir kouma enn eleman rezistans.

Dan bann sosiete tradision oral, dimounn ki rakont zistwar, bann konter, zot ena enn fonksion bien partikilie. Se bann dimounn ki zotmem zot inkarn la memwar. Zot konn nom ek zenealozi sak dimounn dan vilaz. Zot ousi ena enn lar ek gran talan pou mintenir latansion.

Ousi, kan enn konter pe rakont zistwar, li ena enn lien privilezie avek so loditwar. Pa ninport ki sann-la ki kapav rakont zistwar ! Dimounn vini pou ekoute, pou aprann, pou diverti ousi…

Ala ki manier ena bann lansegnman prop a lepok kot zot pe viv dan bann kont. Kontrerman a bann kont eropeen kot fini : zot marye e gagn boukou zanfan, dan bann kont Morisien ek kreol an zeneral, nou retrouv nou konter. Li dir ki li ti dan zistwar-la. Zistwar fini : mo ti anvi partaz gran festin ki ti ena, zot trouv mwa, mo gagn enn kout pie, mo tom la ! Eski nou kapav dir ki sa zistwar-la fos ? Nou ena parol konter ki dir ki li ti asiste a tou seki finn pase !

Enn konter, li enn artizan konstriksion sosial. So bann parol, mem si ena enn serten fixite, adapte a diferan piblik, enn parol ki konstaman renouvle.

Par ayer, diskour bann konter ena zeneralman enn long porte ideolozik ek defwa enn linpak politik for. Anfet, isi nou pe ofisializ bann « stati » ek anmemtan pe glorifie lidantite ek valer kiltirel loditwar. Sa kalite parol-la, lefet mem ki li piblik, ena enn pouvwar efikas : lien ant fiksion ek realite.
Ki bann personaz ki nou zwenn dan bann kont ?
  • Tizan/ Yev- « trickster » zot sort dan tou kalite difikilte
  • Konper Zako- li fini touzour dan marmit
  • Kourpa- res bet mem
  • Bolom loulou- enn personaz ki fer bien « zoli »… ki kontan bann zenn fi.
  • Torti- pasians
 
Loralitir, li ousi enn eleman rezistans dan laksion lamem. Rekreasion enn moman kot bann ritiel re-instale, kot enn kiltir pran vitalite. Nou rapel enn griyo, Nelzir Ventre, ki parmi bann dernie ki rakont enn zistwar ek omilie ena enn sante. Ton Nelzir li ti konn geri foulir, tanbav, marke tousala !!!

Depi 30 an dan Moris, bann serser inn retrouv mem lirzans ki Baissac pou rekeyir nou folklore… pa zis saki fer parti nou tradision oral me enn zafer pli larz kot gard an memwar bann manze, bann metie ki pe disparet.

Jeudi 27 Septembre 2018

Nouveau commentaire :

Règles communautaires

Nous rappelons qu’aucun commentaire profane, raciste, sexiste, homophobe, obscène, relatif à l’intolérance religieuse, à la haine ou comportant des propos incendiaires ne sera toléré. Le droit à la liberté d’expression est important, mais il doit être exercé dans les limites légales de la discussion. Tout commentaire qui ne respecte pas ces critères sera supprimé sans préavis.


LES PLUS LUS EN 24H